جهل رسانه ای و مخاطبانی محدود!

دشمن امروز ما در برابر قدرت رسانه ای، نادانی و جهل نسبت به علم و عملی اثرگذار در این میدان است و به جای توانمندسازی، تولید محتوا و آگاهی بخشی در فضای مجازی، به مسیرهای مثلا امن آن هم از نوع پوشالی پناه برده ایم.

_در جهان امروز زندگی بدون ارتباطات و رسانه معنایی ندارد چرا که ارتباطات در همه عرصه ها پیشگام و پیشتاز بوده و مسیر توسعه جهانی در ابعاد مختلف نیز بر این مبنا برنامه ریزی و در حال حرکت است.
در این میان یکی از ابعاد مهم متاثر از رسانه و جریان های ارتباطی، کنش های اجتماعی هستند که اثرات متعدد و متنوعی را در جامعه به همراه داشته و زمینه سازی و آغاز فعالیت آن ها می تواند افکارعمومی را در مسیرهای مختلف هدایت و حتی به جوش و خروش برساند.

نمونه های این اثرگذاری رسانه ای در کشور ما زیاد است و همین اتفاقات اخیر و اعتراض و کنشگری هایی که به اشکال مختلف ظهور و بروز پیدا کرد، ابعاد ارتباطی مختلفی را روشن و پیش رو گذاشته است که پرداختن به تک تک آن ها به تامل و نگاه کارشناسی نیاز دارد.
اما یک موضوع در این جریان اجتماعی پیوند خورده به سیاست از اهمیت بالاتری برخوردار است و آن ناکارآمدی رسانه ها و تریبون های داخلی به ویژه در فضای مجازی است، پس از کلید خوردن برخی مطالبات و اعتراض ها در جامعه، گروه هایی در داخل و خارج از کشور که به جریان های قدرتمند رسانه ای وابسته بودند در دنیا قدم اول را برداشتند و با امکانات گسترده و البته متکی بر روانشناسی اجتماعی و مخاطب شناسی طبقه بندی شده به میدان آمدند؛ گستردگی، مدیریت زمان، جذابیت و همه گیری پیام ها قابل توجه بود و در ادامه این میدان داری تخصصی و قدرت طلبانه به رسانه مردمی پیوند خورد.

با توجه به این فعالیت ها افکار عمومی همراه با این جریان هر کدام به یک رسانه تبدیل شده و اما در مقابل رسانه های داخلی و از آن مهم تر دستگاه های متولی نهادها و گروه های متنوع مرتبط با جریان فرهنگ، رسانه و اجتماع حضور دارند که به جرات می توان گفت بسیاری حتی نقش و وظیفه خود را در این میدان نمی دانند چه برسد اینکه بخواهند جریانی مناسب ایجاد و در دوام ارتباطی آن را مدیریت کنند.

جدای از این درد ریشه ای و غفلت چندساله، برخی فعالیت های رسانه ای نیز شکل گرفت که البته ایفای نقش آن ها بهتر از سکوت و انفعال بود. اما نتوانستند آنگونه که باید اثرگذار باشند و دلیل این موضوع چیزی نیست جز «جهل رسانه ای» آن هم از تریبون هایی که مدام بر سواد رسانه به عنوان یک شعار جذاب تاکید دارند و اما در عمل آموزش، واکنش ها، تولید و نشر محتوایی را شاهد هستیم که از محورهای تخصصی فاصله زیادی دارد و با کمترین اثرگذاری در دایره فضای مجازی و رسانه هایی با مخاطبان محدود رنگ باخته و حل می شود.
بسیاری از آن هایی که در این روزها نگران فضای مجازی پیش آمده هستند از دیگر سو چشم بر حقیقت پیوند علم و عمل در رسانه بسته اند و متاسفانه اگر محتوا و گفتمانی نیز در جامعه پمپاژ می شود به دلیل ضعف در مخاطب شناسی، واژه سازی و بستر انتشار در میان سایر مطالب بی اثر می ماند.

تحلیل این روزها نیز مثل برخی از تجربه های قبل نشان داد بدون رسانه های تخصصی و تحلیلگران چند جانبه نسخه های اجتماعی به ویژه برای اثرگذاری بر افکار عمومی نه تنها نتیجه ای نخواهد داشت، بلکه اثر معکوس نیز به همراه دارد.
بر این مبنا راهی جز باور عملی نسبت به فناوری و دانش ارتباطات، برنامه ریزی چندجانبه در ابعاد مختلف رسانه های جمعی و تقویت مولفه های اجتماعی وجود ندارد و امتحان کردن سایر مسیرها نه تنها نتیجه ای به همراه نخواهد داشت بلکه اثرات منفی و معکوسی را نیز شاهد خواهیم بود که امروز نمونه های آن کم نیست.